ಧನುರ್ಮಾಸ 2023 – 24 ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 12, ಮಂಗಳವಾರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದು. ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವಾನುದೇವತೆಗಳು ಬ್ರಹ್ಮ ಅಥವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಏಳುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಒಂದು ದಿನ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದರಿಂದ 1000 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಿಷ್ಣು ದೇವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದ ಪುಣ್ಯ ಫಲವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಧನುರ್ಮಾಸದ ಪೂಜೆ ವಿಧಿ – ವಿಧಾನಗಳಾವುವು..? ಧನುರ್ಮಾಸದ ಮಹತ್ವ, ಆಚರಣೆಗಳು, ವ್ರತ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಜನಗಳು ಹೀಗಿವೆ..
ಧನುರ್ಮಾಸವನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ತಿಂಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನು ಧನುರ್ಮಾಸದ ಕುರಿತು ಹೀಗೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. “ನಾನು ವರ್ಷದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಶಿರ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ”. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ಋಷಿಗಳು ಈ ಮಾಸವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭಕ್ತಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ದೇವರುಗಳು ಮುಂಜಾನೆ ಎದ್ದೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದ ಮಂಗಳಕರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪುಣ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ದಿನ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದರಿಂದ 1000 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದಂತೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸದ ಮಹತ್ವ:ಧನುರ್ಮಾಸ ಎನ್ನುವುದು ಎರಡು ಪದಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಧನು ಇದು ಸೂರ್ಯನ ರಾಶಿ ಧನು ಮತ್ತು ಮಾಸ ಎಂದರೆ ತಿಂಗಳು. ಸೂರ್ಯನು ಧನು ರಾಶಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವನೊಂದಿಗೆ ಇರುವ ಮಾಸವನ್ನು ಧನುರ್ಮಾಸ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಸೂರ್ಯನು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಒಂದೊಂದು ರಾಶಿ ಚಿಹ್ನೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ಈ ತಿಂಗಳು ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಅಥವಾ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಒಂದು ದಿನದ ಮೊದಲು ಭೋಗ ದಿನದಂದು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಧನುರ್ಮಾಸವು ವೈಷ್ಣವರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವಾದ ಮಾಸವಾಗಿದೆ. ಧನುರ್ಮಾಸವು 30 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಎಲ್ಲಾ 30 ದಿನಗಳು ವೈಷ್ಣವರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ಮಾಸವಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸವೇಕೆ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಕರ..?ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮುಂಜಾನೆ ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ದೇವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ನಿಮಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುಣ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ನಂಬಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಮಯವನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯವು ಭಕ್ತನಿಗೆ ತನ್ನ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ದೇವರ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಗವಂತನಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ದೇವರಿಗೆ, ವರ್ಷದ 6 ತಿಂಗಳುಗಳು ಹಗಲು (ಉತ್ತರಾಯಣ) ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳನ್ನು ರಾತ್ರಿ (ದಕ್ಷಿಣಾಯಣ) ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧನುರ್ಮಾಸವು ದೇವರಿಗೆ ರಾತ್ರಿಯು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಕೊನೆಯ ತಿಂಗಳು ಅಥವಾ ದೇವರಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದ ಸಮಯವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಕ್ತರು ಧನುರ್ಮಾಸದ ದೇವರ ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದ ಸಮಯವನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸದ ಪೂಜೆ ವಿಧಾನ:ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಎದ್ದು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆ ಮೊದಲು ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಮುಹೂರ್ತದ ಪೂಜೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಡವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಕೈಲಾದಷ್ಟು ದಾನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಪೂಜೆಗೆ ಸಮಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು,ಈ ತಿಂಗಳು ಪೂರ್ತಿ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟ ಆರತಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಆಚರಣೆಗಳು:ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಮಧುಸೂಧನ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸುಪ್ರಭಾತದ ಬದಲಿಗೆ ತಿರುಪ್ಪಾವೈಯನ್ನು ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಿರುಪ್ಪಾವೈ ಪಠಿಸುವುದು ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ.ಧನುರ್ಮಾಸದ ಮೊದಲ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಚನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ನಿಯಮಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸೂರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಸೂರ್ಯೋದಯದ ನಂತರ ಅರ್ಚನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ನಿಯಮಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ವ್ರತ:ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ ವ್ರತ, ಧನುರ್ಮಾಸ ವ್ರತಗಳು ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಆಚರಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ವ್ರತಗಳಾಗಿವೆ. ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ವ್ರತವನ್ನು ಅವಿವಾಹಿತ ಮಹಿಳೆಯರು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದರಿಂದ ಆಗುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:ಧನುರ್ಮಾಸದ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವುದರಿಂದ ಗೋದಾ ದೇವಿಯು ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ತನ್ನ ಪತಿಯಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಧನುರ್ಮಾಸ ವ್ರತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಮಹಿಳೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಪತಿ ಸಿಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಭಕ್ತಿ-ಭಾವದಿಂದ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧನುರ್ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಈ ಮೇಲಿನ ಪೂಜೆ ವಿಧಿ – ವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಪತಿಗಾಗಿ ಗೋದಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಕೂಡ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.